Poznaj tryby pracy automatycznej skrzyni biegów
Podstawowe oznaczenia, z jakimi spotkamy się obsługując automat w naszym samochodzie, to: P, R, N, D. Warto jest dokładnie wiedzieć, kiedy i jakiego trybu pracy możemy używać, ponieważ warunkuje to prawidłowe użytkowanie i zmniejsza ryzyko wystąpienia kosztownych w skutkach awarii. Kolejność tych oznaczeń ma znaczenie. Od 1965 roku w większości skrzyń automatycznych występuje obowiązkowa kolejność P, R, N, D, która warunkuje poprawne wybieranie biegów.
Podstawowe oznaczenia przy wybieraku w skrzyni biegów (opracowanie własne).
- P (ang. Parking) – często określany jako tryb parkingowy lub postojowy. Ustawiamy tylko i wyłącznie podczas postoju, koła pojazdu są wtedy całkowicie zablokowane. Z uwagi na to, wariant ten możemy zastosować tylko wtedy, gdy auto całkiem się zatrzyma. A co stanie się, gdy wrzucimy P podczas jazdy? Otóż nic dobrego. Nasz samochód zostanie gwałtownie zahamowany, a skrzynia biegów może ulec awarii. Ciekawostką jest, że opcjonalnie razem z trybem N, tryb P posłuży nam do uruchomienia samochodu.
- R (ang. Reverse) – tryb wsteczny uruchamiamy, tylko kiedy zamierzamy jechać do tyłu. Analogicznie do trybu P oraz N, a także do zwykłych skrzyń manualnych, kategorycznie nie wolno włączać go podczas jazdy pojazdem do przodu! Wymaga się całkowitego zatrzymania samochodu i przy naciśniętym pedale hamulca można uruchomić bieg wsteczny.
- N (ang. Neutral) – tryb neutralny, znany także jako bieg jałowy, rozumiemy poprzez swobodne obracanie się kół pojazdu, które jednak nie są w tym czasie napędzane przez silnik, czyli popularnie zwany „luz”. W tym stanie możemy uruchomić silnik, przetoczyć lub holować pojazd. Holowanie w trybie neutralnym może być jednak ograniczone lub całkiem niezalecane w zależności od rodzaju automatu! A czego nie wolno robić podczas pracy w trybie eutralnym? Przede wszystkim nie wolno włączać tego trybu bezpośrednio podczas jazdy. Nie zaleca się także używania go podczas krótkich postojów, używając zamiast tego tylko hamulca. Używanie tego trybu pracy niezgodnie z jego przeznaczeniem, może spowodować szybkie zużywanie się płynów smarujących części, i w związku z tym, możliwość ich szybkiego zużycia lub uszkodzenia.
- D (ang. Drive) – tryb jazdy do przodu. Właśnie w tym stanie najefektywniej korzystamy z dobrodziejstw automatycznej skrzyni biegów, która samodzielnie reguluje zmianę biegów w zależności od obciążenia silnika. Przed włączeniem tego trybu pracy, należy docisnąć pedał hamulca, przy jednoczesnej wolnej pracy silnika. Pozwoli to uniknąć gwałtownego „zrywu” pojazdu.
W niektórych pojazdach możemy zaobserwować także inne tryby pracy, które nazywamy specjalnymi. Zazwyczaj są to sekwencje blokujące jakieś ustawienia lub uruchamiające specjalny tryb jazdy. Mogą to być na przykład:
- W (ang. Winter) – tryb zimowy w skrzyni automatycznej, pozwala na efektywną jazdę w trudnych warunkach np. śliskich nawierzchniach, grząskim terenie lub wysokich pagórkach. Jego podstawową cechą jest ruszanie pojazdu z drugiego, a nie jak to jest przyjęte, z pierwszego biegu. Stanowczo nie zaleca się używania tego trybu w warunkach normalnych, ponieważ grozi to uszkodzeniem automatycznej skrzyni biegów.
- Tryb ekonomiczny cechuje się mniejszym zużyciem paliwa i płynów smarujących poprzez wcześniejsze zmiany biegów i pracę silnika na niższych obrotach.
- 1,2,3,L – czyli inaczej mówiąc tryb blokady konkretnego biegu, umożliwia nam jazdę po śliskim lub grząskim terenie, wyjeżdżanie z zaspy czy holowanie przyczepy.
Czego unikać podczas jazdy z automatyczną skrzynią biegów?
Musisz wiedzieć, że automatyczne skrzynie biegów należą do najbardziej skomplikowanych i, co za tym idzie, najdroższych elementów każdego nowoczesnego pojazdu. Wiele osób właśnie z obawy przed kosztami decyduje się nie inwestować w automat. No ale przecież nie tędy droga, a wszystko zależy od nas. Dowiedz się zatem, czego nie należy robić, aby uniknąć kosztownych napraw.
Komfortowa kabina kierowcy w BMW z automatyczną skrzynią biegów ZF (żródło Pexels).
Przede wszystkim:
- nie uruchamiaj trybu parkingowego, neutralnego lub wstecznego podczas jazdy pojazdu, spowoduje to uszkodzenie tych przekładni,
- nie używaj trybu neutralnego podczas postojów krótszych niż kilka minut, powoduje to szybkie zużycie oleju wewnątrz skrzyni biegów,
- staraj się unikać holowania pojazdu w trybie neutralnym, może to być ograniczone do kilkudziesięciu kilometrów lub całkiem zabronione,
- nie używaj trybów specjalnych do jazdy w normalnych warunkach,
- nie eksperymentuj ze zmianą trybów pracy automatu, jeżeli nie jesteś pewny co do ich właściwego wykorzystania.
Pamiętaj, że choć na rynku trafiają się często wadliwe lub po prostu awaryjne automatyczne skrzynie biegów , to w największym stopniu, to właśnie Ty jako kierowca masz wpływ na ich użytkowanie i, co za tym idzie, eksploatację.
Unikaj napraw inwestując w przeglądy i profilaktykę
Każda automatyczna skrzynia biegów potrzebuje uwagi. Zwłaszcza, że jest to element o niebagatelnej konstrukcji. Warto więc wiedzieć, że oprócz właściwego użytkowania, można co jakiś czas zainwestować w przegląd automatycznej skrzyni biegów, podczas którego zostanie ona odpowiednio zdiagnozowana z wykorzystaniem profesjonalnych narzędzi komputerowych. W razie zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu, nie czekaj. Później koszt naprawy może być dużo większy, niż standardowy koszt przeglądu.
Jeżeli poznasz zasady prowadzenia pojazdu ze skrzynią automatyczną i będziesz ich skrupulatnie przestrzegać, to będzie ona pracować długo, a ty unikniesz dodatkowych kosztów na zbędne naprawy automatycznych skrzyń biegów.